Sicilia!

19 April, 2013 - 16:00
SPHINX cinema

Geen enkele regisseur zou een film mogen maken zonder dat het een minimum heeft van waar Cézanne over sprak toen hij jarenlang zijn berg bekeek voordat hij in staat was om, op een mooie dag, deze vast te leggen en te zeggen: ‘Kijk naar deze berg, ooit was het vuur’.

De cinema van Jean-Marie Straub en Danièle Huillet is één van uiterste concentratie, de maalstroom van de wereld vattend in elk deeltje materie. Het zintuigelijke en het verstandelijke kunnen niet gescheiden worden, dat is wat ze geleerd hebben van Friedrich Hölderlin: de droom van de toekomstige gemeenschap ligt niet besloten in wetten en regeringen, maar in tekens van leven en vormen van natuur. Maar opdat er een gemeenschap zou zijn, moet het verdeeld zijn, dat is wat ze geleerd hebben van Bertolt Brecht: de verandering van de wereld dringt niet aan op aanvaarding, maar op tegenstrijdigheid. Tussen Brecht en Hölderlin, materialisme en mysticisme, tegelijk dialectisch en lyrisch, wijzen de films van Straub en Huillet naar een verlaten, doch onweerlegbare waarheid: we leven niet in de beste van mogelijke werelden. De wortels van fascisme, oorlog, onrecht en verzet worden herbezocht middels veel oudere drama’s, verhaald door auteurs zoals Cesare Pavese en Elio Vittorini. Maar deze teksten zijn niet belangrijker dan de mensen die ze reciteren, de ruimte waarin ze zich bevinden of de beweging van licht en kleur die er door glinstert. Wat er uiteindelijk toe doet is de voelbare intensiteit die er altijd is, altijd in het heden, als bevestiging van de blijvende capaciteit voor de constructie van een nieuwe gemeenschappelijke wereld: een sensus communis.

Sicilia!

Jean-Marie Straub & Danièle Huillet
,
DE, FR, IT
,
1999
,
35mm
,
b&w
,
66'

"Sicilia! is zowel een film die schittert in zijn eigen aanschouwing als een hoogtepunt in het werk van de Straubs. Een top die we kunnen bereiken zonder hulpmiddel. Indien, volgens het genereuze idee van Manoel de Oliveira, een film als ware nationaliteit het land heeft waarin deze gedraaid is, dan is een groot deel van het oeuvre van de Straubs' Italiaans, zelf al horen we er Duits en Frans in. Weinig van hun films hebben het op een directe manier over de moderne wereld: het zijn eerder welbespraakte peplums uit het theater waar de Oudheid telkens uit haar verstarring wordt ontwaakt, levend overgeleverd aan de moderne Geschiedenis. Met Sicilia! is het het Italië van de XXe eeuw toen Mussolini het Rijk van de Césars' parodiëerde, het is de uitbuiting van Sicilië, de bijna Afrikaanse aarde, een Zuiden dat zolang het kan probeert weerstand te bieden aan het Noorden, en de film een zwart-wit gedicht van de verontwaardigde wereld. Dankzij de stemmen van de acteurs die het Italiaans nooit eerder zo grappig uitgesproken hebben (de tekst werd eerst op scène gespeeld onder de regie van de Straubs'), wordt het Italië van vandaag fysiek voorgesteld. Onvolledig, met zijn leegtes, intens: de verloren ziel van de Italiaanse cinema. Wanneer het zoals hier over onverkoopbare sinaasappels gaat, op houtskool gegrilde vis, verdachtmakingen door de politie, terug in het huis van de moeder, nachtelijke clandestiene afspraken in de vallei die uiteindelijk aan het daglicht komen, gebruiksvoorwerpen die niemand nog koopt, het verlies van de manuele gedachte, wat zich afspeelt is het teveel of het niet genoeg waaruit zich, zoals het leven, geduldig een film  ontspint" (Jean-Claude Biette)