Screening - Performance Robert Fenz / Wadada Leo Smith

1 April, 2011 - 20:30
Kunstencentrum Vooruit

De wegen van Robert Fenz en trompettist/componist Wadada Leo Smith (1941, Leland, Mississippi) kruisten elkaar voor het eerst nadat Fenz had beslist om muzikale improvisatie te studeren aan het California Institute of the Arts. De lessen van Leo Smith, die er het ‘Afrikaans-Amerikaanse improvisationele muziek’ programma leidt, resoneren tot op vandaag in de films van Fenz. Leo Smith’s invloedrijke ideeën overstijgen immers het louter muzikale: wat centraal staat is het creatief en subjectief exploreren van connecties tussen kleur en ritme, klank en ruimte, textuur en stilte. Het is een filosofie die hij heeft ontwikkeld vanaf het einde van de jaren 1960, toe hij, samen met Anthony Braxton, Leroy Jenkins en andere leden van de ‘Association for the Advancement of Creative Musicians’ (AACM), de focus van de Amerikaanse Free Jazz verlegde naar een uitgesproken intellectueel onderzoek van muziek als taal en systeem. Smith introduceerde in die tijd zijn “rhythm units” concept, dat later werd geformaliseerd in een grafisch notatiesysteem, het “Ankhrasmation”. “Ik was nooit geïnteresseerd in metrische of harmonische progressie – ik heb altijd gezocht naar manieren om muziek te maken zonder al die dingen die iedereen heeft geërfd.” Het is die eigenzinnigheid die hem heeft gevormd tot een van de meest gerespecteerde muzikanten van zijn generatie, verwant met o.a. Cecil Taylor en Marion Brown. Met zijn unieke, lyrische vorm van frasering, waarbij het onhoorbare een even grote rol speelt als het hoorbare, heeft hij onmiskenbaar een onuitwisbare stempel gedrukt op de jazzmuziek van de voorbije decennia. Deze performance biedt een unieke kans om hem aan het werk te zien in een van zijn favoriete settings: het koppelen van een orchestratie van licht aan een nieuwe dimensie van klank.

The Sole of the Foot

Robert Fenz
,
US
,
2011
,
16mm
,
colour
,
34'

“Grenzen (en alle politieke beslissingen over grenzen) bestaan om bepaalde mensen binnen te houden (burgerschap), en andere buiten. Deze film is een poging om de aanwezigheid te vatten van mensen die het politieke recht ontzegd worden om thuis te zijn in een plaats die hun thuis is, waar ze hun wortels hebben, waar ze hun leven leiden (Palestijnen en Israeli’s, Noord-Afrikanen in Frankrijk, Cubanen op het eiland van Cuba (die het recht om zichzelf te regeren worden onthouden door buitenlandse machten).” (RF)

Meditations on Revolution

Robert Fenz
,
US
,
16mm
,
b&w

Part I: Lonely Planet

US, 1997, 16mm, b/w, silent, 12’

Part II: The Space in Between

US, 1997, 16mm, b/w, silent, 8’

Part III: Soledad

US, 2001, 16mm, b/w, silent, 14’

Part IV: Greenville, MS

US, 2003, 16mm, b/w, silent, 29’

De eerste vier delen van een vijfluik (het laatste deel wordt op zaterdag vertoond) waarin Fenz op zoek gaat naar de betekenis en de resonantie van het woord “revolutie”, in Cuba, Brazilië, Mexico en Missisippi. “Hoe is het mogelijk dat deze mythe, die in het licht van de hele geschiedenis van de 20ste eeuw had moeten verdwijnen, niks heeft verloren van zijn zeggingskracht? (...) De revolutie omvat een onvermoeibare invloedssfeer van dromen, idealen en weerstand. De films van Robert Fenz laten zich niet vatten door de principes van statische analyse: hun potentieel tot subversie is altijd werkzaam. Nochtans zijn er enkele eigenschappen die zijn hele oeuvre kenmerken: het kritisch geweten, het politiek engagement (niet hetzelfde als militantisme), het verlangen om te weten wat er zich in de schaduwen bevindt, de passie voor het andere. Fenz herbevestigt de algemene eigenschappen van zijn artistieke humanistische erfenis, vernieuwend in de constructie van een visuele sensibiliteit die elementaire vragen stelt over idealisme, op basis van concrete, gevoelige en fysieke observatie. Via ritme, creatief improviseren en kinetisch portretteren ontwikkelt zijn cinematografisch werk een stijl die berust op een onvoorwaardelijk geloof in de kracht van het beeld – als communicatiebron, kritische tool, innerlijke noodzaak.” (Gabriela Trujillo)

 

Crossings

Robert Fenz
,
US
,
2006
,
16mm
,
colour
,
10'

“Crossings is een abstract portret van een grensmuur. Beide zijden worden geconfronteerd. De film is een kort segment van een groter project dat het idee van insulariteit onderzoekt, zowel in de geografische als culturele betekenissen. Het is ook mijn korte reflectie op De l’autre côté, een film van Chantal Ankerman (over de grens tussen de VS en Mexico) waar ik aan heb meegewerkt.” (RF)