Artist in focus: Ute Aurand

Ute Aurand (DE, 1957) is sinds de jaren tachtig een centrale figuur in de Berlijnse experimentele filmscène en één van de belangrijkste filmmakers binnen de traditie van de dagboek- en portretfilm. Voor haar 16mm portretten filmt ze personen vaak over meerdere jaren. Zo beklemtoont ze dat leven en filmen voor de avant-garde filmmaker onscheidbaar zijn. Aurands werk viert het hier en nu, de mensen die ze ontmoet, de plaatsen die ze bezoekt en het simpele feit te leven. Het is een eerlijke, energetische en levendige cinema, één waarin vreugde zelfs gevonden kan worden in verdriet. “De dagboekvorm ontwikkelt zich vanuit een innerlijke dialoog met mijn omgeving, een stille visuele conversatie. Mijn inspiratiebron is het dagelijks leven, de fontein die nooit opdroogt en zich aan eenieder aanbiedt. Het is een groot geluk en een uitdaging om mijn innerlijke dialoog naar film te vertalen.”

Hoewel ze werkt in de solitaire traditie van de 16mm filmmaker, voelt Aurands werk zelden eenzaam. Haar films zijn doorleefd met de intimiteit van vrienden, verwanten en betekenisvolle ontmoetingen met vreemden. Met haar feministische en artisanale praktijken zijn Aurands films inherent politiek en militant. Haar werk nodigt uit tot empathie en warmte in donkere tijden. To Be Here (2013), een ambitieuze kijk op Katharine Lee Bates’ negentiende-eeuwse gedicht America The Beautiful, stelt een vrouwelijk portret voor van the land of the free and home of the brave, dat urgent en noodzakelijk is.

Eerder dan een alomvattende retrospectieve van Aurands werk, biedt dit Artist in Focus luik inzicht in sleutelmotieven van haar praktijk, met een nadruk op films van de laatste tien jaar. De eerste twee programma’s zijn losjes gestructureerd rond een artificiële opdeling tussen haar dagboekfilms en haar portretten, twee categorieën die onmogelijk te onderscheiden zijn en onvermijdelijk samensmelten in haar werk. Een derde programma is opgebouwd rond de collaboratieve film Kleine Blumen, kleine Blätter (1995), waarvoor tien vrienden, filmmakers en niet-filmmakers, gevraagd werden om een film te maken over de seizoenen (een terugkerend thema bij Aurand). Het biedt een mogelijkheid om een netwerk van vrienden en invloeden te belichten en bevat werk van Jeanette Muñoz, Renate Sami en Marie Menken.

Ute Aurand was meer dan drie decennia programmator, o.a. van de maandelijkse ‘FilmSamtag’ vertoningen die ze mee organiseerde in Kino Babylon in Berlijn van 1997 tot 2007. Ze bracht er vooral werk van vrouwelijke filmmakers en toonde vaak haar eigen films in dialoog met deze van bevriende filmmakers. Een vroeg werk van Margaret Tait, een mentor voor Aurand, opent het programma van filmportretten. Het woord ‘sketch’ in de titel Three Portrait Sketches roept het levendige, veranderlijke en onmiddellijke karakter op van Aurands portretten die altijd uit de hand zijn gefilmd. Voor Aurand is ritme essentieel: “Je kan het ‘muziek’ noemen, maar voor mij is het ritme. Ritme is energie en beweging, ritme creëert ruimte in mijn films.” Net zoals Tait is Aurand geïnteresseerd in mensen en het alledaagse. Haar cinema getuigt van een moedig filmmaken dat even radicaal als poëtisch is.

 

Met de steun van Goethe-Institut Brüssel