01: Chris Marker / Pier Paolo Pasolini / Michel Khleifi

24 March, 2016 - 14:30
Sphinx

 

 

i.s.m. KASK Ciné Sessies

With a DISSENT! talk with Michel Khleifi. DISSENT! is an initiative of Courtisane, Auguste Orts and Argos, in the framework of the research project “Figures of Dissent” (KASK/Hogent).

Ma'loul Celebrates Its Destruction

Michel Khleifi
,
BE, PS
,
1984
,
video
,
colour
,
30'

Gedurende een lange tijd werd het de oorspronkelijke inwoners van Ma’aloul, een dorpje in Galilea dat verwoest werd door Israël na de oorlog in 1948, slechts één keer per jaar toegestaan om hun oude dorp te bezoeken, op de Israëlische Onafhankelijkheidsdag. De film volgt hen op die dag en onthult een wereld vol pijnlijke herinneringen en het vaste voornemen van de dorpsbewoners om vast te houden aan hun voorvaderlijke grond. Dorpsouderen halen herinneringen op aan hun levenswijzes en eigendommen van weleer terwijl jongeren zich haasten om hun verboden erfgoed te savoureren. Tussen deze scènes door zien we een leraar in een Palestijnse klas zijn leerlingen de geschiedenis van Palestina, de Holocaust en het ontstaan van Israël uitleggen.

Description d’un combat (Description of a Struggle)

Chris Marker
,
FR
,
1960
,
35mm
,
60'

“In de vroege jaren 1960 verschoof Chris Marker zijn aandacht van Frankrijk naar de historische condities van landen zoals China, de Sovjet-Unie, Israël en Cuba. Van al deze films werd de film die het alledaagse leven in Israël beschrijft voor Marker uiteindelijk het meest problematisch. Description d’un combat werd gefilmd in de eerste maanden van 1960 en onderzoekt het ‘miraculeuze’ overleven van Israël, twaalf jaar na zijn ontstaan. Toch waarschuwt de film er, bijna op profetische wijze, voor dat mirakels verdwijnen wanneer zij die hen meemaakten sterven en kondigt een tweede strijd aan. De titel, die verwijst naar Franz Kafka’s gelijknamige kortverhaal over de complexe verhouding tussen een slachtoffer en een dader en de smalle grens tussen beide rollen, anticipeert Israëls problematische toekomst. Na de Zesdaagse Oorlog, die gevoerd werd zeven jaar na het uitkomen van Description d’un combat, haalde Marker de film uit distributie en weigerde hij nog vertoningen toe te staan. Toen de film de Gouden Beer werd toegekend op het filmfestival van Berlijn in 1961 merkte Marker ironisch op: “Het is in zekere mate toch opbeurend dat, hoewel men in West-Berlijn op dit moment niet kan spreken over China of Siberië – en wellicht ook niet over Cuba - het toch mogelijk is om te spreken over Joden”. (Nora M. Alter)

Sopralluoghi in Palestina per il vangelo secondo Matteo (Location Hunting in Palestine)

Pier Paolo Pasolini
,
IT
,
1965
,
16mm
,
55'

“Pasolini’s travelogue documenteert de verpletterende ontgoocheling die de filmmaker ervaart bij het zien van de landschappen van het Heilige Land. Pasolini had een majestueuze “Bijbelse, archaïsche wereld” verwacht, maar werd in plaats daarvan “getroffen door de armoede en de nederigheid van deze plaats” en door “zijn kleinheid, zijn kaalheid, zijn gebrek aan landschap”. Voor Pasolini blijken Palestijnse steden en dorpjes, zoals Nazareth, erbarmelijk en Bijbelse sites, zoals de Taborberg of het Meer van Galilea, teleurstellend armzalig. De Jordaan lijkt “een arme, nederige, vreselijk kleine rivier”, contrasterend met het landschap van zijn geboorteland Italië, maar ook met de voorstellingen van het Heilige Land in kunst. Pasolini documenteert tevens de moderne gebouwen die rond Nazareth uit de grond schieten, een landschap dat “besmet wordt door het moderne leven”. Hoewel Pasolini het Arabische archaïsme contrasteert met de Israëlische moderniteit, gaat dit archaïsche zijn beeld van het Heilige Land, stevig geworteld in de taal van de oriëntalistische reisverhalen, te buiten: “hun gezichten zijn heidens, pre-christelijk, onverschillig, vrolijk, zoals van dieren... Het christendom heeft geen sporen nagelaten op deze lokale gezichten”. Pasolini conclu- deert: “Ik denk dat ik mijn idee van heilige plaatsen volledig getransformeerd heb. Eerder dan dat plaatsen zich moeten aanpassen, moet ik mezelf aanpassen”. Vervolgens beseft hij dat hij zijn adaptatie van het Evangelie volgens Matteüs uiteindelijk toch niet in het Heilige Land zal verfilmen.” (Ella Shohat)