De films van de Braziliaanse kunstenaar en filmmaker Ana Vaz bieden een kritische reflectie op de relaties tussen kolonialisme, moderniteit en naderende ecologische rampspoed. Haar haptische cinema destabiliseert de hiërarchische blik van de etnografische cinema en stelt die in vraag, terwijl zowel de instabiliteit van het perspectief als aanwezigheden voor en achter de camera worden benadrukt. Vaz stelt ons film als fysieke ervaring voor, een filmen “met het lichaam”, maar ze breidt de notie van een lichamelijke cinema ook uit naar het “lichaam” van film zelf — haar werk benadrukt vaak de materialiteit van het medium. Of zoals ze het verwoordt: “eerder dan een vreemde taal die moet worden aan- of afgeleerd, wordt cinema gemaakt vanuit het lichaam, het lichaam dat kijkt, dat vibreert, dat confronteert”. Haar complex gelaagde films speculeren over de relaties tussen mythe en geschiedenis, het zelf en de ander, via een kosmologie van referenties en perspectieven. Deze zes programma’s proberen een aantal van deze referenties zichtbaar te maken en laten het werk van Ana Vaz dialogeren met historische en hedendaagse door Vaz geselecteerde films die essentieel blijven voor haar praktijk en houding tegenover cinema: van gevestigde werken als Marguerite Duras’ Les mains négatives (1978) en Glauber Rocha’s A Idade da Terra (1980), waar Vaz rechtstreeks naar verwijst in Les mains, négatives (2012, met Julien Creuzet) en A Idade da Pedra (2013), over de films van de Cantrills die Vaz leerde kennen toen ze studeerde aan het Royal Melbourne Institute of Technology, tot het werk van hedendaagse Zuid-Amerikaanse kunstenaars en onderzoekers als Denilson Baniwa, Milena Manfredini, Genito Gomes, Johnn Nara Gomes, Clara Ianni en Sebastian Wiedemann.

Deze retrospectieve, geprogrammeerd in samenwerking met Vaz, is deels gebaseerd op reflecties gepubliceerd in The Living Journal, een uitgave van Non-Fiction, samengesteld door Vaz en Olivier Marboeuf in 2021. De programma's gaan dieper in op en geven een overzicht van de ontwikkeling van haar markante embodied cinema, van Sacris Pulso (2007), een found footage-film bespookt door de aanwezigheid van de ouders van de filmmaker, tot recent werk als Apiyemiyekî? (2020) en 13 Ways of Looking at a Blackbird (2021), dat ideeën over geheugen, archief en kritische pedagogie in vraag stelt. Bovendien bouwt deze retrospectieve ook verder op een reeks eerdere voorstellingen van Vaz’ werk tijdens het Courtisane festival in 2016, 2018 en 2019.

“[...] geboren in een moderne stad (Brasília) die door- heen haar eigen profetie historisch en symbolisch de Geschiedenis heeft willen ontkennen. Toch heb ik me steeds bespookt gevoeld door iets dat er geweest had moeten zijn en er niet was. En zo is het filmmaken voor mij een manier geworden om de grond te doorspitten op zoek naar wat verborgen werd, op zoek naar de wonde. En tijdens dit proces beginnen dingen zich te manifesteren zonder dat we ervoor kiezen, er zijn immers altijd elementen, krachten en narratieven die zich noodgedwongen manifesteren. [...] Cinema staat ons toe om met bredere of smallere ogen te kijken, ons perspectief te veranderen. Je zou het je kunnen voorstellen als aangeboren animistisch: een transformatie van onze relatie met de verschillende dimensies van tijd en ruimte. Ik denk dat cinema ook een hele goede manier is om te performen, om te oefenen hoe we ons vasthouden aan herinneringen.” (Ana Vaz, in gesprek met Denilson Baniwa in At Least 23 Worlds, The Living Journal)

Kunstenaar en filmmaker Ana Vaz (1986, Brasília) werkt met film als een instrument. Haar films, gecomponeerd als filmgedichten, stappen langs territoria en gebeurtenissen die bespookt worden door de eeuwigdurende gevolgen van interne en externe vormen van kolonialisme en de stempel die deze gedrukt hebben op de aarde, de mens en niet-menselijke levensvormen. Als uitbreiding of gevolg van haar films omvat haar praktijk ook geschreven werk, kritische pedagogie, installaties, filmprogramma’s en tijdelijke evenementen. Haar films werden getoond en besproken op filmfestivals, tijdens seminaries en in instituten zoals Tate Modern, Palais de Tokyo, Jeu de Paume, LUX, New York Film Festival, TIFF Wavelengths, BFI, Cinéma du Réel, Flaherty Seminar, Doc’s Kingdom, TABAKALERA, Whitechapel Gallery en Courtisane. Ana Vaz is, samen met Tristan Bera, Nuno da Luz, Elida Hoëg en Clémence Seura, ook stichtend lid van het COYOTE collectief, een interdisciplinaire groep die zich middels een waaier aan conceptuele en experimentele vormen bezighoudt met ecologie en politieke wetenschappen.