Courtisane festival 2017
- Gent
Eén van de recente films die ons het meest heeft geraakt, is misschien ook één van de minst conventionele. Niet enkel is de film volledig verstoken van narratieve structuur of retorisch betoog, hij toont ook geen lichamen of gezichten die empathie of identificatie zouden kunnen opwekken. De enige ‘actie’ die we te zien krijgen wordt uitgevoerd door zonlicht en windbeweging. Aanvankelijk zou dit helemaal geen film worden, maar een onderdeel van een reeks vormstudies over licht en monochroom, gemaakt met een camera waarvan de lens bedekt was met een blad wit papier. Toen de kunstenaar met deze camera de straten van Tunis introk, spraken voorbijgangers hem aan om te informeren naar dit vreemde apparaat. Op de klankband horen we een man vragen: “Wat is de bedoeling hiervan, welke boodschap probeer je over te brengen?”. De kunstenaar antwoordt dat hij ervoor heeft gekozen om zijn vertrouwen te stellen in de wind. We horen een zelfverklaarde cinefiel toegeven dat de betekenis van het experiment hem ontsnapt, terwijl hij tegelijk zweert bij zijn geloof in het vermogen van beelden om “discussie uit te lokken”. Verrassend genoeg lijkt het papier dat het zicht blokkeert, ondanks of dankzij de ondoorzichtigheid en de aangewakkerde onzekerheid, tot een opleving van nieuwsgierigheid en uitwisseling aan te sporen. Dit verklaart dan ook de titel van deze film van kunstenaar Ismaïl Bahri. Het scherm wordt een Foyer, waar verschillende projecties elkaar ontmoeten, maar ook een plaats van divergentie binnen deze tijdelijke gemeenschap van voorbijgangers en toeschouwers.
Is dit ook geen potentiële definitie van cinema zelf? Kan cinema beschouwd worden als een ontmoetingsruimte die aanleiding geeft tot het delen van verschillende uiteenlopende ervaringen? Kan het spel van de vele verschijningsvormen die zich voor onze ogen ontvouwen — weifelend tussen de verwachting een te ontcijferen boodschap te vinden en een vertrouwen in “de wind die blaast waar hij wil” — verschillende relaties, interpretaties en vertalingen laten ontstaan? We beschouwen dit als een van de hoofduitdagingen van deze zestiende editie van het Courtisane festival. En toch vindt de ambitie om een gemeenzame foyer te creëren een tegengewicht in een tweede uitdaging die ons minstens even dierbaar is, een die we ingekapseld vinden in de titel van een andere wonderbaarlijke film in het festivalprogramma: Non-reconciliation. Kan de uitgestrekte wereld van cinema ons eraan herinneren dat de huidige stand van zaken, gedijend op sentimenten van angst en desoriëntatie, vandaag niet noodzakelijker is dan gisteren? Kunnen zijn ficties en fricties ons helpen in de zoektocht naar nieuwe mogelijke werelden?